De Afwijzende Ouder: Wanneer Ouderschap Een Last Lijkt

In eerdere blogs besprak ik de emotionele ouder, die zijn of haar gevoelens op het kind projecteert, de gedreven ouder, die liefde afhankelijk maakt van prestaties, en de passieve ouder, die zich terugtrekt en het kind aan zijn lot overlaat. Vandaag kijken we naar het vierde type emotioneel onvolwassen ouder: de afwijzende ouder.

De afwijzende ouder maakt het kind duidelijk dat het ongewenst is, tot last is of gewoon niet welkom is in zijn of haar wereld. 

Wat betekent het om op te groeien met een ouder die jou afwijst? Hoe beïnvloedt dit je als volwassene? En hoe kun je helen van deze diepe wond?

Kenmerken van de afwijzende ouder

De afwijzende ouder is afstandelijk, kil en onbenaderbaar. Ze tonen geen interesse in het kind en willen zo min mogelijk betrokken zijn bij de opvoeding. Dit kan zich uiten in openlijke vijandigheid, maar ook in emotionele en fysieke verwaarlozing.

• Weinig tot geen affectie; ze knuffelen je niet en tonen geen warmte 

• Emotionele gesprekken worden afgekapt of afgedaan als onzin; er is kilheid en afstand 

• Ze kunnen het kind actief kleineren, bekritiseren of belachelijk maken

• Ze vragen niet naar je gevoelens, prestaties of interesse

• Ze zijn de ouders die elk mijlpaal missen in hun kinds leven

• Ze kunnen openlijk negatief spreken over ouderschap, maar het kan ook voelbaar zijn in opmerkingen dat het ouderschap ze veel gekost heeft, dat ze iets hebben moeten opofferen omwille een ouder te zijn.  

Hoe ziet het eruit in het gezin? 

Stel je voor: je bent zes jaar oud en het is Kerst. Je rent de slaapkamer van je ouders in met de mededeling dat er allemaal cadeautjes onder de kerstboom liggen… de Kerstman is gekomen!! Waarop je vader een sneer geeft “De Kerstman bestaat niet! Laat me slapen”. 

Je moeder probeert te ‘repareren’ door te zeggen dat papa zo moe is van het harde werken dat hij voor het gezin doet terwijl ze met je mee gaat naar de kerstboom. 

In zo’n gezin leer je al snel dat liefde en aandacht niet vanzelfsprekend zijn. Je hunkert naar goedkeuring en zo groeit de overtuiging: “Ik ben niet gewenst. Ik ben niet goed genoeg. Ik doe er niet toe.”

De gevolgen op volwassen leeftijd

Opgroeien met een afwijzende ouder kan diepe sporen nalaten. Je voelt je fundamenteel ongewenst of niet goed genoeg. Je verwacht dat mensen je afwijzen waardoor je jouw gedrag daarop aanpast. Je vertrouwt anderen niet en houdt emotionele afstand in relaties. Je hebt geleerd dat jouw emoties onbelangrijk zijn en neigt ernaar ze weg te stoppen. Je probeert alsnog de liefde en erkenning te krijgen die je als kind nooit kreeg in andere relaties, en vriendschappen, op je werk, via social media en zelfs via je eigen kinderen. 

Hoe ga je hiermee om?

Opgroeien met een afwijzende ouder kan voelen als een diepe wond die nooit helemaal geneest. Maar je bent niet langer dat kind dat vecht voor erkenning. Het is dan ook tijd om in jouw eigen volwassenheid te stappen door het oude verhaal te erkennen en onder ogen te zien wat het je heeft gekost om met een afwijzende ouder op te groeien.

Na de erkenning van hetgeen je hebt gemist (misschien wel rouw of vergeving) is het tijd om een nieuwe weg in te slaan als autonome volwassene. Dit vergt tijd, moed en geduld. Het is helpend om te ontdekken welke boodschappen je hebt overgenomen van je afwijzende ouder en of deze ook jouw waarheid zijn.

Daarnaast kun je oefenen met kwetsbaarheid en kun je leren dat je ook andere reacties teweeg brengt bij een ander dan die van jouw afwijzende ouder. Je kunt stappen leren zetten voor een leven dat je kiest, met (zelf)liefde en verbinding.