De Passieve Ouder: Onbeschermd en Onbereikbaar

In eerdere blogs besprak ik de emotionele ouder, die zijn of haar gevoelens op het kind projecteert, en de gedreven ouder, die liefde afhankelijk maakt van prestaties. Vandaag duiken we in een ander type emotioneel onvolwassen ouder: de passieve ouder.

Dit is de ouder die fysiek aanwezig was, maar emotioneel afwezig bleef. De ouder die je niet beschermde tegen moeilijke situaties en als het erop aankomt je aan je lot overliet. 

Wat betekent het om op te groeien met een passieve ouder? En hoe beïnvloedt dit je als volwassene?

Kenmerken van de passieve ouder

De passieve ouder vermijdt conflicten en emotionele betrokkenheid. Ze laten de opvoeding op zijn beloop en grijpen niet in wanneer dat nodig is. Dit kan voortkomen uit onvermogen, angst of simpelweg desinteresse.

Hoe herken je de passieve ouder? 

• Deze ouder is vermijdend en afwachtend; ze nemen weinig initiatief en verwachten dat problemen zichzelf oplossen

• Ze zijn emotioneel afwezig; ze besteden geregeld tijd aan en met hun kinderen wat voor een 'kameraden-gevoel' zorgt onderling, zonder betrokken te zijn bij de binnenwereld van hun kind

• Ze ontwijken verantwoordelijkheden; als er spanningen of moeilijke situaties zijn, doen ze alsof er niets aan de hand is

• Ze kiezen vaak een dominante partner uit waardoor in de opvoeding vaak scheefheid ontstaat

Hoe ziet het eruit in een gezin?

Stel je voor: je groeit op in een gezin met een dominante, kritische moeder en een passieve vader. Je moeder kleineert je regelmatig en stelt onmogelijke eisen. Je vader merkt dit, maar zegt er niets van. Hij duikt achter zijn krant, trekt zich terug op zijn werk of mompelt: “Ach, zo is ze nu eenmaal” of  “Trek het je niet aan”. Ook wanneer je actieve bijval vraagt zijn dit de reacties. 

Als kind voel je je op zo’n moment onbeschermd, onveilig en alleen. Je verlangt naar steun en erkenning. Je leert: “Ik kan niet op anderen rekenen. Ik sta er alleen voor.”

De gevolgen op volwassen leeftijd

Opgroeien met een passieve ouder kan diepe sporen nalaten. Je kunt moeite hebben met vertrouwen, omdat je hebt geleerd dat je er alleen voor staat. Als je ouders je niet beschermen, wie dan wél? Daarnaast is dit dé ouder waarmee je de meeste tijd mee doorbrengt; het voelt als verraad dat hij/zij er 'opeens' niet is. Je voelt je onzichtbaar of onbelangrijk omdat je niet geleerd hebt dat je ruimte mag innemen. Je hebt geleerd dat als je je uitspreekt je niet serieus wordt genomen en je als last wordt ervaren. Je vermijdt conflicten vanwege het bovenstaande. 

Hoe ga je hiermee om?

Een passieve ouder richt schade aan niet door wat ze doen, maar door wat ze niet doen. De leegte die ze achterlaten kan ervoor zorgen dat je je onzichtbaar voelt en moeite hebt met vertrouwen en assertiviteit. Het is dan ook tijd om in jouw eigen volwassenheid te stappen door het oude verhaal te erkennen en onder ogen te zien wat het je heeft gekost om met een passieve ouder op te groeien.

Na de erkenning van hetgeen je hebt gemist (misschien wel rouw of vergeving) is het tijd om een nieuwe weg in te slaan als autonome volwassene. Dit vergt tijd, moed en geduld. Het is helpend om te ontdekken welke boodschappen je hebt overgenomen van je passieve ouder (en dominante ouder) en of deze ook jouw waarheid zijn. Een begin is het oefenen om jezelf toestemming te geven dat je ruimte mag innemen; je bent net zo belangrijk als de ander. Ook zelfliefde en zelfzorg zijn belangrijke aspecten om te voeden.