De Gedreven Ouder: Altijd Druk, Rupsje Nooitgenoeg

In mijn vorige blog schreef ik over de emotionele ouder, die zijn of haar gevoelens op het kind projecteert. Vandaag zoom ik in op een ander type emotioneel onvolwassen ouder: de gedreven ouder. Dit is de ouder die altijd bezig is, hoge verwachtingen heeft en jou beoordeelt op wat je doet in plaats van wie je bent.

Wat betekent het om op te groeien met een gedreven ouder? Hoe beïnvloedt dit je als volwassene? En hoe kun je loskomen van de overtuiging dat je altijd ‘meer’ moet presteren om gezien te worden?

Kenmerken van de gedreven ouder

De gedreven ouder is gefocust op prestaties, controle en het naleven van normen en verwachtingen. Ze lijken op het eerste gezicht betrokken en zorgzaam, maar hun liefde voelt vaak voorwaardelijk: zolang je presteert, krijg je goedkeuring en mag je er zijn. Presteren zit ‘m in alle soorten en maten: van de beste zijn op school, in sport tot aan uiterlijkheden. 

Hoe herken je ze? 

• Ze zijn altijd bezig en moeilijk emotioneel bereikbaar, waardoor er weinig ruimte is voor ontspanning of speelsheid

• De nadruk ligt op succes, prestaties en status

• Ze kunnen kritisch en veeleisend zijn, waardoor je het gevoel hebt nooit goed genoeg te zijn

• Opvoeding gaat vooral over praktische zaken en niet over emotionele verbinding of ondersteuning

• Ze hebben moeite met kwetsbaarheid en vermijden diepgaande emotionele gesprekken 

Hoe dit eruitziet in een gezin?

Stel je voor: je bent tien jaar oud en je houdt van piano spelen. Elke zaterdag oefenen jij en jouw vader zodat hij je kan laten zien welke noten je nog niet goed leest. 

Een moment wat verbindend kan zijn voor vader en zoon middels muziek is nu een moment geworden waarop je moet presteren. Je leert dat liefde en goedkeuring afhangen van wat je presteert. Fouten maken voelt onveilig, omdat je dan het risico loopt op afwijzing of kritiek. Je ontwikkelt de overtuiging dat je altijd harder moet werken, beter moet zijn, meer moet doen en dat ontspanning of gewoon ‘zijn’ niet genoeg is. En ook dat je hard moet werken voor liefde en goedkeuring.

De gevolgen op volwassen leeftijd

Als volwassene kun je merken dat deze manier van opgroeien je diep heeft beïnvloed. Je hebt het gevoel dat je continu moet presteren, waardoor stilzitten of ontspannen je moeilijk afgaan; je voelt je dan nutteloos als je niet productief bezig bent. Je bent bang om te falen omdat je geleerd hebt dat falen betekent persoonlijk tekortschieten. Je koppelt je eigenwaarde aan wat je bereikt waardoor je altijd streeft naar meer presteren. Je vindt het lastig om je gevoelens te delen en ziet emoties als iets dat je moet ‘fixen’ in plaats van doorvoelen.

Hoe ga je hiermee om?

Als je bent opgegroeid met een gedreven ouder, kan het een uitdaging zijn om los te komen van de continue drang om te presteren. Het kan je een diep gevoel van prestatiedruk en perfectionisme meegeven. Maar je bént niet je prestaties. Je mag loskomen van de overtuiging dat je altijd moet bewijzen dat je goed genoeg bent.

Het is dan ook tijd om in jouw eigen volwassenheid te stappen door het oude verhaal te erkennen en onder ogen te zien wat het je heeft gekost om met een gedreven ouder op te groeien. Na de erkenning (misschien wel rouw of vergeving) is het tijd om een nieuwe weg in te slaan als autonome volwassene. Dit vergt tijd, moed en geduld. Het is helpend om te ontdekken wat jouw eigen overtuigingen zijn over ontspannen, fouten maken, eigenwaarde, et cetera. Welke boodschap heb je overgenomen van een gedreven ouder en welke is van jezelf?