De Emotionele Ouder: Hoe Hun Chaos Jouw Leven Beïnvloedt

In mijn vorige blog schreef ik over emotioneel onvolwassen ouders en de vier typen die Lindsay Gibson onderscheidt. In deze blog ga ik inzoomen op de emotionele ouder – de ouder die zichzelf niet kan reguleren, waardoor jij als kind continu moest inspelen op zijn/haar stemmingen.

Wat maakt een emotionele ouder zo moeilijk om mee om te gaan? Hoe voelt het om op te groeien in zo’n gezin? En welke gevolgen ervaar je als volwassene?

Kenmerken van de emotionele ouder

Een emotionele ouder is onvoorspelbaar, impulsief en vaak overweldigd door hun eigen gevoelens. Hun emoties zijn intens en allesbepalend in het gezin. Ze kunnen extreem liefdevol zijn als ze in een goede bui zijn, maar plotseling omslaan in boosheid, verdriet of paniek.

Je herkent ze aan: 

• Overdreven emotionele reacties – Ze maken van kleine dingen een drama en raken snel van streek.

• Zoeken steun bij hun kind – Ze zien jou als hun vertrouwenspersoon en verwachten dat jij hen troost.

• Sterke stemmingswisselingen – Het ene moment zijn ze liefdevol en aanwezig, het volgende moment afwijzend en kwaad.

• Overweldigd door hun eigen problemen – Ze laten zich volledig meeslepen door hun eigen stress en kunnen niet nuchter reageren, overzicht houden van de situatie

• Onvermogen om jouw gevoelens te erkennen – Hun emoties staan altijd centraal, waardoor jij weinig ruimte had voor je eigen gevoelens.

Wat merk je?

Stel je voor: je bent zeven jaar oud en hebt een tekening gemaakt op school. Je komt trots thuis en laat deze aan je moeder zien. Ze kijkt er vluchtig naar, legt het opzij en begint dan te klagen over hoe zwaar haar dag was, hoe niemand haar begrijpt en hoe moe ze is.

Je leert al vroeg: “Mijn gevoelens en successen doen er niet toe. Wat telt, is hoe mama zich voelt.”

Op andere dagen kan ze extreem enthousiast reageren en je overladen met aandacht – maar alleen als haar pet daarnaar staat. Je weet nooit waar je aan toe bent en je hunkert naar het moment dat je weer aandacht krijgt en je je gezien voelt.

Je ontwikkelt een sterk aanpassingsvermogen en je probeert te doorgronden hoe jij in de hand hebt dat je die aandacht wel/niet krijgt. Je snapt als jong kind nog niet dat het niets te maken heeft met jouw gedrag of jouw zijn, maar met de binnenwereld van de ander. 

De gevolgen op volwassen leeftijd

Omdat je als kind altijd bezig was met het reguleren van je ouder, heb je als volwassene waarschijnlijk moeite om je eigen emoties serieus te nemen. Je voelt je verantwoordelijk voor de gevoelens van anderen en hebt moeite met ‘nee’ zeggen, soms ben je bang dat het een drama zal veroorzaken als je ‘nee’ zegt omdat je niet geleerd hebt dat het oké is om ‘nee’ te zeggen en wellicht de ander teleur te stellen. Je raakt overweldigd in intense emotionele situaties, omdat je nooit een gezond voorbeeld hebt gehad en niet geleerd hebt ruimte te geven aan jouw emoties. Je hebt geleerd dat jouw emoties er niet toe doen, dus je neigt naar het negeren of bagatelliseren van je eigen gevoelens; soms weet je niet wat je voelt. Je voelt je aangetrokken tot mensen met sterke emoties, omdat dit vertrouwd voelt. Je bent alert op stemmingswisselingen bij anderen en probeert situaties onder controle te houden.

Een emotionele ouder kan je als kind compleet opslokken, waardoor je jezelf bent kwijtgeraakt in hun stemmingen. Het is dan ook tijd om het oude verhaal te erkennen en onder ogen te zien wat het je heeft gekost om met een emotionele ouder op te groeien. Na de erkenning (misschien wel rouw of vergeving) is het tijd om een nieuwe weg in te slaan als autonome volwassene. Dit vergt tijd, moed en geduld. Het is helpend om te oefenen met het herkennen en benoemen van jouw emoties en gevoelens, je bewust te worden van de conditioneringen en te leren waar jouw aandeel eindigt en die van de ander begint.