In het Twaalf Stappen Programma van ACA is de Laundry List een krachtig hulpmiddel om de overlevingsmechanismen van volwassen kinderen uit disfunctionele gezinnen te begrijpen. Een van de kenmerken op deze lijst stelt:
“We raakten geïsoleerd en werden bang voor mensen en autoriteitsfiguren.”
Dit kenmerk benadrukt hoe onze jeugd omgeving kan leiden tot diepgewortelde angsten en isolatie in ons volwassen leven. Wat ooit een beschermingsmechanisme was, kan later een obstakel worden voor gezonde relaties en persoonlijke groei.
Hoe ontstaat deze angst?
Als kind opgroeien in een disfunctioneel gezin leer je dat de wereld een onveilige plek is, omdat het gezin van herkomst geen veilige bedding geeft. Met het woord ‘onveilig’ doel ik zowel op emotionele onveiligheid als fysieke onveiligheid.
Dit kenmerk kan voortkomen uit verschillende factoren:
1. Onvoorspelbare gezinsdynamiek:
In gezinnen met alcoholisme of andere vormen van disfunctie, zijn autoriteitsfiguren – zoals ouders – vaak onvoorspelbaar, streng of emotioneel afwezig. Dit kan leiden tot een diepe angst voor macht en controle.
2. Kritiek en schaamte:
Veel volwassen kinderen van disfunctionele gezinnen hebben als kind te maken gehad met buitensporige kritiek of schaamte. Ze leren dat ze nooit “goed genoeg” zijn, wat later resulteert in sociale angst en onzekerheid.
3. Overleving door isolatie:
Wanneer conflicten en chaos de norm zijn, kan isolatie een manier worden om jezelf te beschermen. Dit gedrag blijft vaak bestaan, zelfs wanneer de directe dreiging is verdwenen, zelfs wanneer je allang het huis uit bent.
4. Gebrek aan vertrouwen:
In een gezin waarin beloftes worden gebroken of emotionele steun ontbreekt, ontwikkel je een diep wantrouwen tegenover anderen. Wie spreekt de waarheid? Op wie kan ik terugvallen? Wie houdt zich aan zijn/haar woord?
De gevolgen van angst en isolatie
De angst voor mensen en autoriteitsfiguren kan zich op verschillende manieren manifesteren in het volwassen leven, zoals moeite hebben met relaties, moeite hebben om een verbinding te maken omdat je bang bent voor afwijzing of kritiek. Je kunt je ongemakkelijk voelen in sociale situaties, met een voortdurende angst om beoordeeld of verkeerd begrepen te worden. Angst voor autoriteitsfiguren kan zich uiten in een vermijdende houding en uitstel omdat je bang bent dat hetgeen je doet of aanlevert (werksituatie) onder de maat is. Door jezelf te isoleren, mis je kansen op diepe, betekenisvolle relaties, wat kan leiden tot een gevoel van leegte en eenzaamheid.
Waarom autoriteitsfiguren zo eng lijken
Autoriteitsfiguren (zoals werkgevers, docenten of zelfs gezagsdragers) belichamen vaak de eigenschappen van de ouders of verzorgers uit onze jeugd. Als deze ouders onvoorspelbaar, kritisch of controlerend waren, projecteren we deze ervaringen vaak onbewust op anderen in machtsposities.
Dit kan leiden tot:
• Overmatige gehoorzaamheid: Je doet alles om conflicten te vermijden, zelfs ten koste van jezelf.
• Vermijden van verantwoordelijkheid: Je probeert situaties te vermijden waarin je beoordeeld of geconfronteerd wordt.
• Ongezonde woede: Je kunt autoriteitsfiguren wantrouwen of tegen hen rebelleren, zelfs als dat niet terecht is.
Hoe herstel je van angst en isolatie die je al zo lang bij je draagt?
Het doorbreken van deze patronen vereist moed, zelfbewustzijn en een bereidheid om nieuwe manieren van denken en handelen te ontwikkelen. In herstel leer je om de angsten te erkennen en ook dat isolatie een overlevingstechniek is. Herken dat deze gevoelens voortkomen uit je verleden en dat ze je niet langer hoeven te definiëren.
Met het Twaalf Stappen van ACA kun je op een gestructureerde manier de impact van je jeugd verwerken, verantwoordelijkheid nemen voor je herstel en oude patronen los te laten. Steungroepen zoals ACA bieden een veilige plek om je ervaringen te delen met anderen die dezelfde uitdagingen hebben doorgemaakt. Dit helpt je om sociale angsten te overwinnen en gezonde relaties op te bouwen.
In therapie leer je over zelfcompassie door geduldig met jezelf te zijn en kleine doelen te stellen om nieuwe sociale ervaringen aan te gaan. Herstel is een proces, en het is normaal om onderweg struikelblokken tegen te komen. Je vindt langzaam zelfvertrouwen en bouwt deze op.
De kracht van herstel
Hoewel angst voor mensen en autoriteitsfiguren diepgeworteld kan zijn, betekent dat niet dat het permanent is. Door je verleden onder ogen te zien en actief te werken aan je herstel, kun je leren om je angsten te beheersen en verbindingen met anderen aan te gaan op een manier die veilig en bevredigend is.
Art by Shawna Erback (Bron: internet)