Het Twaalf Stappen Programma biedt een weg naar herstel voor mensen die zijn opgegroeid in een disfunctionele omgeving. De Laundry List, een lijst van 14 kenmerken, helpt ons om de gevolgen van onze jeugd te begrijpen. In deze blog gaan we dieper in op het kenmerk:
“We worden verward door liefde en medelijden en hebben de neiging om liefdesrelaties aan te gaan met mensen die ons nodig hebben om hen te redden.”
Wat betekent dit?
Opgroeien in een disfunctioneel gezin kan betekent hebben dat je liefde hebt leren associëren met zorg, redden of jezelf wegcijferen. Hierdoor kun je je aangetrokken voelen tot relaties waarin je de rol van redder of verzorger aanneemt, vaak ten koste van jezelf.
In plaats van gelijkwaardige relaties op basis van wederzijdse steun, kun je terechtkomen in dynamieken waarin je probeert iemand te “fixen” of waarin je je verantwoordelijk voelt voor het welzijn van de ander. Dit patroon kan leiden tot ongezonde relaties en emotionele uitputting.
Waarom gebeurt dit?
De oorsprong van dit patroon ligt vaak in de kindertijd. In een disfunctioneel gezin moesten kinderen vaak zorgen voor broers, zussen of zelfs ouders. Dit kan de basis leggen voor de overtuiging dat liefde gelijkstaat aan zorg of opoffering. Misschien heb je geleerd dat liefde voorwaardelijk is, dat je het moet “verdienen” dat iemand van je houdt, door te geven of jezelf op te offeren. Wanneer in het gezin van herkomst sprake was van emotionele verwaarlozing heb je geleerd dat je eigen emotionele behoeften genegeerd werden, waardoor het gemakkelijker voelt om je te richten op het helpen van anderen dan om zelf steun te zoeken. Het kan voelen als dat je in je jeugd bent overvraagd omdat er geen gezonde grenzen waren. Hierdoor kun je moeite hebben om in volwassen relaties duidelijke lijnen te trekken tussen je eigen verantwoordelijkheden en die van een ander.

Dit kenmerk kan zich op subtiele manieren manifesteren. Herken je jezelf in het volgende?
• Voel je je vaak aangetrokken tot partners die emotioneel beschadigd zijn of hulp nodig hebben?
• Heb je de neiging om jezelf verantwoordelijk te voelen voor de emoties of het welzijn van anderen?
• Ervaar je een gevoel van eigenwaarde door anderen te “redden” of te helpen?
• Vind je het moeilijk om steun te vragen of te ontvangen in relaties?
• Raak je uitgeput door relaties waarin je veel meer geeft dan ontvangt?
Dit patroon kan op lange termijn schadelijk zijn voor je emotionele en fysieke welzijn. Je trekt dan vaak mensen aan die afhankelijk zijn van jouw zorg, wat leidt tot een ongelijkwaardige dynamiek. Daarnaast kan het voortdurend zorgen voor anderen zonder zelf steun te ontvangen, kan leiden tot emotionele uitputting. Vaak blijkt bij dit kenmerk dat je eigenwaarde gekoppeld is aan het redden van anderen, hierdoor blijf je afhankelijk van relaties waarin je deze rol speelt. Door de focus op het redden van de ander te leggen, vermijd je mogelijk echte, wederzijdse intimiteit.
Herstellen van de verwarring tussen liefde en medelijden vraagt om zelfreflectie en geduld. Je kunt de patronen onderzoeken van vriendschappen en andere relaties, met het oog op de balans in geven en nemen. In herstel leer je over grenzen, zodat ze je helpen om je eigen behoeften en verantwoordelijkheden te beschermen; ze maken relaties eerlijker en gezonder. Het is ook belangrijk dat je leert ontvangen en de focus legt op relaties waarin wederzijdse steun en respect centraal staan, in plaats van een redder-gedrag. Het kan misschien voelen als dat het redden van de ander jou garandeert van vriendschap, gezelschap, liefde, maar hoe meer je je eigenwaarde leert baseren op wie je bent – in plaats van wat je doet voor anderen – hoe minder je de behoefte voelt om te redden. Je leert om diepgewortelde overtuigingen en patronen los te laten en gezonde relaties op te bouwen.
De kracht van gezonde liefde
Herstellen betekent niet dat je stopt met geven of zorgen. Het gaat erom dat je leert wat gezonde, wederzijdse liefde (elke vorm, ook vriendschap) is: relaties waarin geven en ontvangen in balans zijn en waarin je niet verantwoordelijk bent voor het fixen van de ander. Gezonde liefde gaat niet over redden, maar over samen groeien. Het betekent dat je ruimte maakt voor echte intimiteit en verbinding, gebaseerd op gelijkwaardigheid en wederzijds respect.
Art by Shawna Erback (Bron: internet)